Een spannend of opmerkelijk verhaal herken je direct. De techniek om het verhaal te vertellen zorgt ervoor dat het erin gaat als koek. De manier waarop je het verhaal vertelt is dus van essentieel belang. In deze blog leg ik uit welke technieken meesterverteller cabaretier en amateurhistoricus Diederik van Vleuten gebruikt in zijn fascineerde voorstelling ‘De onzichtbare man’.
Jacques Philippa, een bij verstek ter dood veroordeelde oorlogsmisdadiger, lijkt van de aardbodem verdwenen totdat in 1974 de politie op de stoep staat voor zijn ouderlijk huis in Den Haag om hem te arresteren. Daar op de zolder bij zijn vader en moeder leefde de oud Waffen-SS’er en Commandant van de Landwacht in Drenthe 29 jaar lang in het diepste geheim. Niemand die al die tijd ook maar een vermoeden had van de verborgen gast.
Voortvluchtig
Cabaretier en verhalenverteller Diederik van Vleuten vertelt in ‘De onzichtbare man’, een kruising tussen een theatervoorstelling en een documentaire, het verhaal over de voortvluchtige oorlogsmisdadiger Jacques Philippa. Dit bouwt hij prachtig op aan de hand van archiefmateriaal, zoals krantenartikelen, foto’s en beelden, waardoor je direct in het verhaal gezogen wordt. Het begint met de verloren gewaande zoon die zijn ouders met zijn plotselinge verschijning verrast en zorgt voor tweespalt tussen zijn vader en moeder. De vader die niks met zijn zoon te maken wil hebben, maar zich schikt naar zijn vrouw. Want zijn liefde voor haar is groter dan de afkeer van wat zijn zoon heeft gedaan en de schande die dat meebrengt voor de reputatie van de familie Philippa. De moeder die haar zoon onvoorwaardelijk wil steunen. Het zorgt voor een onmogelijke spagaat die 29 jaar duurt en bizarre situaties oplevert.
Climax
Natuurlijk werkt Van Vleuten toe naar de climax. Hoe kan het dat na 29 jaar op zolder opeens de politie voor de deur staat? Tijdens het verhaal wekt Van Vleuten Philippa tot leven met historische archiefbeelden die de context en de tijdsgeest schetsen. Zo zien we hoe hij op de radio hoort hoe de Berlijnse muur wordt opgetrokken en de eerste mens voet op de maan zet. Wat heeft Philippa op zijn kerfstok dat hij ter dood is veroordeeld? En hoe kwam hij aan de verkeerde kant van de geschiedenis terecht? Het decor waarin Van Vleuten zijn verhaal vertelt, draagt ook bij aan de sfeer omdat wij als toehoorder als het ware op de zolderkamer van Philippa kunnen kijken. Van Vleuten demonstreert hoe Philippa stijf als een plank op zijn bed ligt als er bezoek is bij zijn ouders. Stukje bij beetje ontstaat een beeld van een leven dat volledig tot stilstand is gekomen. Later zou Philippa zeggen dat zijn jaren in de gevangenis minder erg waren omdat hij daar meer vrijheid had dan bij zijn ouders.
Storytelling
Het is een sterk staaltje storytelling en een fascinerend oorlogsverhaal. Van Vleuten heeft goed nagedacht over de manier waarop je het verhaal vertelt. Hoe bouw je het op? Wat is de spanningsboog? Welke visuele middelen zet je in? Hoe leef je je in de bizarre situatie van de hoofdpersoon? En wanneer kom je tot het geven van antwoorden?
Wie wil weten waarom Philippa na al die jaren toch werd opgepakt moet de aflevering van Van Vleuten terugkijken.
